a Coruña, o destino quixo que os ollos tivesen a sorte de contemplar o primeiro corpo espido da miña vida, que quedaría para sempre capturado na miña retina. Foi na praia de Riazor, nunha desas casetas que servían para poñer a roupa de baño. Chegaría tamén a primeira muller de moitas, unha compañeira do Instituto da Guarda, Ángeles Méndez Gil. Os libros da escola acabaron plagados de forma obsesiva de bosquexos do seu rostro e das súas iniciais, AMG. Os meus pais regaláronme o primeiro caderno de debuxo que completei de seguida pintando cousas de todo tipo. Dende paisaxes da cidade até retratos dos meus familiares e amigos. En Coruña coñecín a un gran home, amigo do meu tío Salvador, o doutor Pérez Costales, que se convertiu no meu primeiro mecenas. Aínda lembro cando me entregaba as tapas de madeira das caixas dos puros para que puidese pintar. Fixen tamén de xornalista, escribindo fermosas cartas para a familia de Málaga en forma de xornal ilustrado.Tomando como modelo Blanco y Negro nacía Azul y Blanco, sinal inequívoco do meu paso pola cidade herculina. Época feliz a miña na Coruña, até que unha enfermidade chamada difteria apareceu no cadro como mancha negra, incorrixible e imborrable. Na Coruña coñecín o sentido da palabra dor e fíxenme home.
Decembro de 1894
Levavamos tres anos na cidade.Tres anos nos que pasara de todo. Dera tempo a comprobar que máis aló dos pinceis os meus resultados no Instituto non eran demasiado alentadores. De feito, abandonei a secundaria no ano 1893. O meu pai endureceu o seu carácter coa choiva e o gris galego. Semella que o clima volveu febles as súas mans e os seus ollos. Nin tan sequera as pombas, o seu animal fetiche, quedaban xa elegantes no lienzo. Foi nesa época cando comecei a rematar, personalmente, as súas obras; collendo o relevo como artista da familia. Algo do que, por moitos anos que pasen, non deixarei de lembrar con orgullo, tal e como lle confesei ao fiel Sabartés nunha ocasión no estudo da rúa Grands - Augustins. Xa dicía a miña nai, dende pequeno, aquilo de «Se chegas a soldado, serás xeneral. Se cando sexas maior es monxe, chegarás a ser Papa». En lugar de todo iso, fun pintor e rematei sendo Picasso.
N
por


Tralo Día de Reis de 1895 as cousas comezaron a torcerse na nosa casa de Payo Gómez. Empezara a pintar coa inocencia dun neno ese número de Nadal de Azul y Blanco; con alegría, como unha carta máis que sería enviada ao meu tío Salvador e as miñas curmás de Málaga. Pero o día 7 de xaneiro a difteria convertiuse nunha hóspede sen invitación na nosa festa. Conchita, a pequena da casa, ergueu esa mañá con febre e tose. Papá e mamá pensaron que era un simple arrefriado, mais ao día seguinte a preocupación fixo que avisasen ao Doutor Pérez Costales. Na súa pequena cama é auscultada polo Doutor, Conchita apagábase. O cadro é inequívoco: tose ronca, febre, palidez. Os bacilos malignos estaban instalados na gorxa da miñá irmá e dende alí bombardearían a letal toxina. Costales solicitara o día anterior o envío dun soro experimental ao Instituto Pasteur, mais todos sabíamos que non chegaría a tempo. Facía falta un milagre. Non era esta unha cuestión de influencias, era unha loita contra o tempo, a contrarreloxo máis dura das nosas vidas. Pintei con rabia un pequeno debuxo de Cristo bendecindo ao diaño. Inspireime na portada dun libro de medicina que traía consigo o Doutor Costales. Era a miña derradeira obra, estaba decidido. Pactei con Deus, se salvaba á miña irmá eu deixaría os pinceis para sempe. Deixaría de pintar.
Elena Pardo fala sobre a obra Cristo bendice al Diablo
Alternativa toreira e entrega de pinceis
El Palomar, obra de dous
Nadal sinónimo de morte
Azul y Blanco, Número de Navidad. Pablo Picasso. A Coruña, 1894-1895 | Fonte: Colección Privada
Exemplar da Revista Ilustrada Blanco y Negro, Madrid. Ano V, xaneiro de 1894 | Fonte: todocoleccion.net